a7:2-3Gen 11:31; 12:1
b7:4Gen 11:31-12:5
c7:5Gen 12:7; 15:18; 17:8
d7:6-7Gen 15:13-14; Eks 12:40
e7:7Eks 3:12
f7:8Gen 17:9-14; 21:4
g7:9Gen 37:11,28; 39:2,21-23
h7:10Gen 41:37-44
i7:11Gen 41:54; 42:1-2
k7:13Gen 45:1-4,16
l7:14Gen 45:9-11; 46:27
m7:15Gen 46:1-7; 49:33
n7:16Gen 23:2-20; 33:19; Jos 24:32
o7:17-18Eks 1:7-8
p7:19Eks 1:11-22
q7:20Eks 2:2
r7:21Eks 2:3-10
s7:24Eks 2:11-15
t7:28Eks 2:14
u7:29Eks 2:21-22; 18:3-4
v7:30-34Eks 3:1-10
w7:35Eks 2:14
x7:36Eks 7:3; 14:21; Nam 14:33
y7:37Deu 18:15
z7:38Eks 19:3
aa7:40Eks 32:1
ab7:41Eks 32:2-6
ac7:42-43Ams 5:25-27
ae7:45Jos 3:14-17
af7:462Sm 7:1-16
ag7:471Ki 6:1-38
ah7:49-50Ais 66:1-2
ai7:51Ais 63:10
ak7:55Sam 110:1

Acts 7

Stepen Daiboru Painauvitwa Gumbe Gae Wane

1Pirisi painauvitwa me singui ane, “Me natawa di?”

2 aStepen gara wane, “Tatangwanen ge mamanaiwa. Ye ne gunap naunewa taiya. Nu mamunwa Ebraam ande at Mesopotamiya wakenewa God eyawa me gumbe uwane. Meve me aig at Aran apa vinivi. 3God wane, ‘Ge iyayapan geuma ge at geuma kweya, sira aga piyu ne toyau gentna.’

4 bMe Sarudia igiyawa arowa kweg at Aran apa wakeivi. Ivi me mamawa boane, meve God me baraune at mame onne gare ye wakeene. 5 cGod mamawa kwanawa da mawapa den wanne. Me amawa emnewa arawa piyu musiwa da den wanne. Megara God me gumbe agi wane. Me apa Ebraam ud onan, go God me ge me wagobaiwa gumbo agi wane piyu mame mamawa kwanawa oya ivi mumpe. 6 dGod me gumbe meib wane, ‘Ge wagogaiwa matai at da ube am me apa wakeigimpe. Sira bairawan 400 danave mu ankwatave nau eme igiyawa ape, sira mu gumbo gwambe ape.’ 7 eSira God wane, ‘At da ube igiyawa mu tam ankwatave nau eme igiyawa ape ipewa, ne matai mu kepte muntna. Ivi meve mu at me apa dauwag onampe mame apa waiya nekpe.’ 8 fSira God kwapituitui agi meuma Ebraam wanne. Epin meib Ebraam Aisak mamaven ane sira Aisak yoine oiyat 8 onanane Aisak kwapiwa tuine. Ivi Aisak me Jekob mamaven ane. Jekob me dam 12 namuyoiyoi igiyawa mu mamowon ane.

9 gDam namuyoiyoi igiyawa mu Josep gumbe danowa piriwane, meoya mu me Ejipt danave gwiruwariya, ankwatave nau aivi abnawa ane. Go, God me gaibu. 10 hSira dividivi undag ibnawa gumbe God me waita wanne. Me Ejipt kin Parao namive imive ge ano painauwa me wanne. Parao me Josep wagomiyane namuyoiyoi abnawa ane at Ejipt undag ge kin gweyawa undag amaratan oya.

11 iMeve at Ejipt ge Keinan undag kait tene kumiwa uwane. Ibnawa kokavit aueme, meoya mamanaiwa mu oma den ane nakwai boya. 12Jekob Ejipt apa nakwai grein
7:12Wiit mina me nakwaeba.
wakene anonewa, me mamanaiwa namu te munne amiya.
13 kMu amdau duwameba amiyawa, Josep me tatawaiwa dirumne ne bira. Sira Parao me Josep dam meuma yaug anone. 14 lIvi meve, Josep gae baraune aine, sira me oya mamawa Jekob ge me dam meuma 75 munan wane undag onamiya. 15 mMeve Jekob Ejipt aig aine, sira asimeve Jekob ge mamanaiwa mu boriruwaya. 16 nMu kwapuwa sira tam at Sekem taigiya, sira babat dana te muniya. Babat piyu me Ebraam Amor usitainawa gumbo anmaga upeba gumbe gwiruwadne.

17 oGod Ebraam agi wanewa me kumiwa manman aiviwa, iyayapan numa tobot muma Ejipt danave namuyoiyoi abnawa aivi. 18Ivi kin da me Josep gumbe den anonewa Ejipt danave kin ane. 19 pKin mame iyayapan numa gumbo ano gwambe ag ibnawa munne, isimuranaiwa mu dirumne kikiyan muma matai yaiyawa boriruwatan oya epa emeya.

20 qMe kumiwa apa Mosisi yaine. Me usiren onan God yautanwa me oraimina. Dud duwamdesi danave me mamawa gweyave amaraya koka ane. 21 rMe daieve barauya, Parao gwaitawa me aune sira me usiven atan oya amarane dog koka ane. 22Ejipt ano muma painauwa undag Mosisi toyau waniya yaug anone, sira gaiyawa atan ge yusiatatu.

23Sira Mosisi bairawan meuma 40 mina aune Isuraeru usitainawa me owowaiwa munan danadawai aune. 24 sMe Ejipt apan da me owawaiwa desirom da gumbe gwambe aivi yaune. Me waitawan apan me egaven me yoig garawa Ejipt apan toen gudne. 25Mosisi anone owawaiwa yaug anoya God Mosisi naniwa gumbe waita waita mumpe, megara owawaviwa den yaug anoya. 26Kum umae Mosisi owawaiwa gumbo uwane mu mut eme. Me wasiwamuntan oya dirum wane, ‘Apan, ye tatangwanen. Dimbae oya ye yembovit gara toene?’

27Megara apan me eveba gwambe aiviwa Mosisi itarag atan barauk wane, ‘Bira namuyoiyoi ge keptete numa barau genne? 28 tWatau ge Ejipt apan toen gurana mina ge imugap ne toen gudnettan anoege?’ 29 uMosisi mame anonewa me Midian piyuwawa a aine. Asime noi ubewa mina wakene ud duwam usitainawa yaiya.

30 vBairawan 40 mina onanane. Tui Sainai megiyave at inguiwa arawa apa yoma kusi yoiya. Me apa iyam meru igemewa me danave aneya Mosisi gumbe uwane. 31Me mame yaunewa, me a ane. Me aig gumbe uwane yaimoyai yangut yaviviwa me Ayapan noiwa anone. 32‘Ne ge mamagaiwa God muma, Ebraam ge Aisak ge Jekob God muma.’ Mosisi daram daram ge a kokavit ane, sira yaimoyai yangut den yaune.

33Meve Ayapan me gumbe wane, ‘Sandoro atan boa. Ge yokeyana piyu me piyu iyakaisi. 34Ne natawa di Ejipt danave iyayapan neuma gumbo gwambe eme yauna, sira ne mu awau muma anona. Meoya ne aig oneg mu waita mun naninwa gumbe muntna. Gare aga, ne barau gentna taig Ejipt aga.’

35 wIyayapan mu Mosisi mame gumbe topayag waya, ‘Bira ge namuyoiyoi abnawa ge keptete abnawa agenne?’ Apan mame God aneya nanive baraune aine, me namu yoiyoi abnawa ak iyayapan mu sira autan oya gwiruwadne. Aneya me yoma kusi dana me gumbe uwawannewa. 36 xApan mame at Ejipt apa mu tam tene dauwaya, sira at Ejipt apa, Poeman Diapama apa sira bairawan 40 danave at inguiwa arawa apa anopipanumawa ge irakoniwa ane.

37 yMame Mosisi me Isuraeru igiyawa dirumne, ‘God ye tateaiwa gumbo propeta da ne minan yenan wagomiyape yoipe.’ 38 zApan mame at inguiwa arawa apa daiboru danave aneya ge mamanaiwa gaibu wakeya. Aneya me tui Sainai apa dine. Sira apan mame inaiinai gaiyawa aug ye yenne.

39Megara nu mamanaiwa me noiwa den autan anoeme. Sira mu me topayag sira mu nibdanowa tobiroriyag at Ejipt taiktan anoeme. 40 aaMu Aaron gumbe diya, ‘Nunan god wara, me nu namunup aipewa. Kuiyawa Mosisi me at Ejipt apa tam nun onnewa, nu den yaug anotu dimbae me gumbe matadne.’ 41 abKum me apa mu burumakau usiwa wariya ugauga god gumbe puyo barauya. Sira mu nanuwa gumbe wariyawa degadega eme. 42 acGod mu gumbo daiewa taine, sira kwiminau ugauga god meuma gumbe waieme God den tobod munne. Me propeta bukaeba danave tenewa.

‘Isuraeru gwe mumawa.
At inguiwa arawa apa bairawan 40 danave puyo maeba ge puyo yeuma gunap barauyana? Ye den di barauya.
43Ye Moreku nun gweyawa ge god Repan marantun meuma yotuene.
Ye waiyatan oya ugauga god wariyana.
Meoya ne ye tam aneg Babiron utunban aramavit teyentna.’
44Nu isimuranaiwa at inguiwa arawa danave tabenako
7:44Me God gweyawa wape gumbe umiyawa.
gaibu. Mu God yangowo yauyawa. Me Mosisi dine ge yawanawa irawa gina desirom meib siya, meoya God gae meuma amave me siya.
45 aeNu isimuranaiwa tabenako mame meib di sig amome. God nu isimuranaiwa namuwo Ju onan igiyawa atatai imne, sira mu arowa nu isimuranaiwa munne. Me kumive Josiya mu gaibu me aug onamiya. Onam Devid kumive uwane. 46 afDevid God namive God ano oraiwa meuma aune, sira me Jekob God meuma oya gwe sitan oya nun wane. 47 agMegara Soromon God oya gwe sine.

48Megara God Painauvitwa apan nanuwo gwe siyawa oma den ane danave vinpe. Propeta mamaib waivi.

49 ah‘Ayapan wane, kwimin me ne kin wakeeniwa arawa,
sira piyu me ne amanwa egave baraunawa.
Sira gwe gina ube ambuwa ye nenan simon?
Sira ne nonenwa emigimtanwa arawa me ampa?
50Ne naninwa dividivi undag mame den wadna?’
51 aiYe nonewa yaigipam, sira ye nonewa ge naunewa kwapituitui gumbe onan. Ye mameaiwa mina Guwawa Iyakaisiyapama gumbe ebnotu onan kum evedni ene. 52 ajPropeta da ye mameaiwa den edawai muniya? Numan, Oraivitwa uwaivi gaiyawa vemewa mu guriya. Gare ye me Oraivitwa ominawa teyake me toen guriyana. 53Ye aneya amat muma gumbe Gwangwan auyana, megara ye Gwangwan aninin wanewa amave den aisiyana.”

Stepen An Gumbe Toya

54Mu mame anoyawa, mu danowa piripiri wane sira me gumbe donowa ikimikim aya. 55 akMegara Stepen me Guwawa Iyakaisiyapama gumbe noidauwanewa, yangut owan kwimin yaug sira God eyawa meuma ge Iesu God naniyutanwa apa yokene yaune. 56 alMe wane, “Yauya. Kwimin watabne Apan Usiwa
7:56Me Iesu Keriso.
me God naniyutanwa apa yokeivine ne yaveni.”

57Iyayapan mu naunowa tobot wansin kwaruwag Stepen oya kintog amiya. 58Mu me oreriyag gwe daieve aoreya an gumbe me toya botone. Koni me apa yangowo yauyawa igiyawa wape muma apan mataiwa iviwa Sauru amave teya.

59Mu Stepen an gumbe toemewa, me noive nun wane, “Ayapan Iesu, ne guwanwa auwa.” 60 anMeve me konive popoyam aig yune sira kwaruwane, “Ayapan, kukaeba mame mu gumbo den anoa.” Me meib wag utan vinne.

Copyright information for MTI